#TimorLeste #UNTL #G7+ #UNPAZ #CNE #STAE #COVID19 #COVID19TL 28 Marsu 2022

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Magnífiku Reitór, Profesór Doutór João Soares Martins MPH, Ph.D, iha sesaun abertura iha Suai Room Timor Plaza Dili, (23/03) hateten semináriu nasionál ho tema “Lessons Learnt from Timor-Leste Presidential Election 2022”, importante ba jerasaun foun liuliu estudante sira ba futuru lider Timor-Leste nian.xx 1

“Akadémiku sira tenki marka posizaun ida ne’ebé neutru para bele ezerse an iha sosiedade liuhusi opiniaun ne’ebé independente no imparsiál, sem influénsia,  bazeia ba situasaun polítika atuál liuliu eleisaun prezidensiál ne’e liu ona iha primeira ronda, no segunda ronda ne’ebé sei mai”, tenik Reitór UNTL.  

Reitór UNTL ne’e mós agradese ba entidade relevante sira liuliu CNE, STAE, no entidade tomak, ne’ebé servisu makas durante Eleisaun Prezidensiál 2022 no felisita mós ba kandidatu 16 ne’ebé konkore ona. 

Sekretáriu-Jerál G7+, Dr. Hélder da Costa hatete, G7+, nu’udar organizasaun intergovermentál ne’ebé kompostu husi nasaun 20, ho nia knaar atu promove  paz no dezenvolvimentu iha país pós-konflitu sira relasiona mós prosesu eleisaun.  xx02

“Objetivu husi eventu ne’e, atu konvida observadór nasionál no internasionál hodi fahe sira-nia hanoin relasiona ho ita-nia Eleisaun Prezidensiál 2022, ho esperiénsia iha tinan (2013-2015) Timor-Leste fahe ninia esperiénsia iha Guiné-Bissau kona-ba oinsa jere eleisaun ne’ebé kredibel, justu, livre”, tenik Hélder da Costa.

Iha fatin hanesan, Prezidente CNE, Sr. José Agostino da Costa Belo hatete, prosesu tomak CNE ho STAE la’o hela iha nível munisípiu no nasionál, atu kampaña la’o ho prosesu demokrátiku ida, parsiál no tranquilidade. 

“Timor-Leste iha buat ida ne’ebé diferente mós ho rai sira seluk, tanba ita iha lei hodi asegura kona-ba kampaña no prosesu tomak ne’ebé la’o, situasaun ne’e ita selebra hodi asina paktu rituál ida para entendimentu entre kandidatu sira ne’e, maibé agradese ba apoiu entidade tomak no povu nia partisipasaun”, tenik nia. xx 2

Magnífiku Reitór UNPAZ, Profesór Adolmando Soares Amaral hatete, liuhusi semináriu nasionál refere atu fó hanoin malu ba  proseu Eleisaun Prezidensiál 2022 para iha tempo tuir mai buat htou bele la’o ho di’ak, dehan nia.

“Akadémiku sira tenki firme, atu eduka ita-nia povu eleitór sira, tanba akadémiku mak kanaliza no loke povu nia hanoin, maibé envolve an iha partidu, dalaruma sira-nia observasaun ne’e ladun neutru ona”, tenik. 

Semináriu ne’e realiza tanba G7+ parseria ho Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) no Universidade da Paz (UNPAZ). 

Partisipa husi Observadór Nasionál no Internasionál, Sosiedade Sivil, Korpu Diplomátiku, Akadémiku sira, no estudante sira husi UNTL, UNPAZ no UNDIL, Ekipa Tékniku G7+ nian, no konvidadu sira.xx 4

Média UNTL 📝 : Altur Ramos

Foto 📷 :  Laurindo Da Cruz Gomes, Agustino Da C. Silva

Comment

#TimorLeste #UNTL #FDCH #COVID19 #COVID19TL 24 Marsu 2022

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Magnífiku Reitór, Profesór dr. João Soares Martins, MPH, Ph.D, simu bolseiru hakbi’it hamutuk na’in 350 husi Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Umanu (FDCH), liuhusi serimónia entrega ne’ebé hala’o iha Auditóriu Fakuldade Enjeñaria, Siénsia no Teknolojia (FECT), Hera Díli (23/03).aa 1

“Hakarak agradese ba VIII Governu Konstitusionál liuhusi FDCH ne’ebé atribui ona bolsu-estudu ba família ho rendimentu naton nia oan sira, hodi asesu ba ensinu superiór iha Timor-Leste liuliu UNTL, ha’u hanoin ne’e ba dahuluk FDCH oferese ba lisensiatura iha rai laran”, tenik Magnífiku Reitór.

Magnífiku Reitós mós hato’o bemvindu ba estudante sira ne’ebé hetan oportunidade hodi asesu mai UNTL, maibé presiza kumpri nafatin rekezitu hirak ne’ebé mak FDCH tau iha kontratu laran.aa 02

Iha fatin hanesan, Diretór Ezekutivu FDCH, Doutór Cristóvão dos Reis, hateten, tinan ne’e governu atribui bolsu hakbi’it ho totál rihun ida hodi asesu ba ensinu superiór iha Timor-Leste.

“Tinan ida ne’e FDCH fó bolsa hakbi’it ba benefisiáriu hamutuk rihun ida, fahe ba UNTL 350, 40 ba iha Instituto Politécnico Betano, 610 ba iha universidade no institutu privadu sira iha Timor-Leste”, tenik Diretór Ezekutivu.yy 2

Partisipa iha serimónia atribuisaun refere, Visereitór, Proreitór, Diretór, Dekanu, Bolseiru sira ho nia família,  Funsionáriu sira husi FDCH no konvidadu sira seluk.yy 3

Média UNTL 📝 : Agostinho da Cruz e Silva

Foto 📷 :  Pio Belo Ximenes

Comment

#TimorLeste #UNTL #FAGRI #COVID19 #COVID19 24 Marsu 2022

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Magnífiku Reitór, Profesór dr. João Soares Martins MPH, Ph.D, hamutuk ho estrutura no funsionáriu, presta omenajen ikus ba matebian Eng. Osório Fernandes Verdial, M.Agr.Sc, iha nia rezidénsia Bemori, Díli (23/3).bb 1

Matebian hanesan dosente iha Universidade Nacional Timor Lorosa’e Fakuldade Agrikultura (FAGRI), nia Departamentu Agronomia , dezde inísiu ezisténsia UNTL nian iha tinan 2000 to’o hakotu nia jornada moris iha mundu iha 23 marsu 2022.bb 2

Patisipa iha presta omenajen ne’e, Visereitora ba Asuntu Estudantis, Profesora Eng.ª Lígia Tomás Correia, M.Sc, Diretór-Jerál Servisu Apoiu Reitória, Sr. Jacinto H.S. Belo, M.EGA.Egn, dosente, funsionáriu no estudante sira.

Biodata ** 

Matebian ho naran kompletu Eng. Osório Fernandes Verdial, M.Agr.Sc, moris iha loron 10 Jullu 1964 iha Suku Bemori, Postu-Administrativu Na’in Feto, Munisípiu Díli no fila hikas ba Aman-Maromak iha 23 marsu 2022, ho idade 58. Profesór matebian husik hela fen kaben Sra. Elizabeth Roza Branco Oliveira Verdial, ho oan na’in 6 (Mane 4 no feto 2).

Kualifikasaun Akadémika: 

Eng. Verdial, hahú eskola Pre-Primária iha Eskola Santa Maria Ainaro (1970-1974), Primaria iha (SD Negeri VIII), Dili (1978-1979), Pre-Sekundáriu (SMP Negeri Ainaro, 1979-1982), Eskola Profesional Dezenvolvimentu Agrikultura (SPP-SNAKMA, Malang Java Leste Indonesia, 1982-1985).

Kontinua ba hasai kursu lisensiatura iha área Teknolojia Produsaun Agrikola iha Universidade Katolika “Widya Karya”, Malang-Jawa Leste Indonesia (1985-1991). Mestradu iha area Teknolojia Agrikultura, iha Universidade Gadjah Mada (2005-2007).bb 3

Dedikasaun

Bainhira sei moris, matebian hanesan dosente iha Fakuldade Agrikultura Departamentu Agronomia dezde 2000, no hetan fiar husi universidade hodi asumi kargu hanesan Diretór Departamentu Agronomia-FAGRI (2008-2013). Iha toman 2014 hetan fiar husi Universidade hodi asumi knaar hanesan Koordenadór Konferénsia Sientífika Investigasaun, Kooperasaun no Desenvolvimentu País Língua Portuguesa, Kooperasaun entre UNTL ho Universidade do Minho, 

Iha 2015, matebian asumi mós knaar hanesan prezidente painel jurí prémiu nutrisaun iha Casa Civil Presidente Repúblika-RDTL. 

Durante tempu okupasaun Indonézia matebian asumi kargu hanesan Diretór Eskola Téknika Agríkola Maubisse 1994-1999, Diretór Eskola Públika Tékniku Agríkola Natarbora-Manatuto, Abril-Agostu 1999. 

Haree husi esperiénsia no dedikasaun ba universidade nasionál, matebian husik hela nia família no Sívitas Akadémika tomak iha loron 23 fulan Marsu 2022. 

Agradese ba dedikasaun tomak. Adeus Eng. Osório👏.bb 4

Média UNTL 📝 : Denilson Amandio Barros

Foto 📷 : Agostinho da Cruz e Silva

Comment

#TimorLeste #UNTL #KonselluJestaun #COVID19 #COVI19TL 24 Marsu 2022

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Magnífiku Reitór, Profesór dr. João Soares Martins, MPH, Ph.D, hala’o enkontru ho Konsellu Jestaun hodi diskuti regulamentu sira ba Sentru Desportu Akadémiku UNTL nian, iha sala Vídeo Konferénsia UNTL nian, Díli (22/03).kk 1

Objetivu husi enkontru ne’e, atu deskuti regulamentu ba Sentru Desportu Akadémiku nian inklui atividade desportu sira ne’ebé sei implementa iha futuru, antes ne’e estudante UNTL sira partisipa ona iha kompetisaun desportu no sira konsege hetan mellór klasifikasaun. kk 2

Partisipa husi Visereitora ba Asuntu Estudantís, Eng.ª Lígia Tomás Correia, M.Sc, Visereitór ba Asuntu Akadémiku no Garantia Kualidade, Profesór Doutór Samuel Venâncio de Sousa Freitas no Dekanu sira.kk 3

Média UNTL 📝 : Leonia de A. Da Costa

Foto 📷 :  Denilson A. Barros

Comment

#TimorLeste #UNTL #DNAE #MESSK #COVID19 #COVID19TL 22 MARSU 2022

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) liuhusi Diresaun Nasionál Atendimentu Estudante (DNAE), rejista ona estudante foun tinan akadémiku 2022 nian na’in rihun haat atus neen ruanulu resin tolu (4.623) no selu propinas husi totál admitidu na’in 6.007 ne’ebé publika husi Ministériu Ensinu Superiór, Siénsia no Kultura (MESSK) iha 25 Fevereiru 2022 liubá. aq 1

Diretór DNAE nian, Sr. Rui Loco Pires, iha Kampus Sentral UNTL nian, Díli (22/03) hateten rejistrasaun ba estudante foun sira, hahú iha loron 7 fulan Marsu to’o 24 Marsu no sira ne’ebé rejistu no selu ona propinas hamutuk 4.623. 

“Estudante foun ne’ebé publika ona husi MESSK hamutuk 6.007, agora sira ne’ebé rejistu propinas hamutuk 4.623 no husi númeru ne’e, sira ne’ebé mai hatama ona dokumentu iha Sistema Akadémiku nian atu halo númeru rejistu estudante (NRE) foin estudante 3.968 mak mai submete dokumentu, falta 655”, tenik Sr. Rui Loco. aq 2

Bazeia ba totál estudante na’in 4.623 ne’ebé rejistu ona ho reprezentasaun 77%, husi estudante admitidu asesu ba universidade nasionál tinan akadémiku 2022 hamutuk na’in 6.007, no seidauk rejistu hamutuk 1.384 ho reprezentasaun 23%. 

Dadaun ne’e Diresaun Nasionál ba Atendimentu Estudante (DNAE) sei kontinua fó atendimentu ba estudante sira ne’ebé seidauk rejistu to’o 24 Marsu 2022, iha lokál ne’ebé antes ne’e fó sai ona. aq 3

Média UNTL 📝 : Laurindo da Cruz Gomes

Foto 📷 : Laurindo da Cruz Gomes/ Altur Ramos

Comment