WhatsApp Image 2024 01 22 at 11.37.20

Universidade Nacional Timor Lorosa'e (UNTL), nia Magnífiku Reitór Profesór dr. João Soares Martins MPH, Ph.D, hamutuk ho Sívitas Akadémika (D
dosente, funsionáriu no estudante) Universidade nian, hato’o omenajen ikus ba Saudozu Ministro da Justiça Dr. Amândio de Sá Benevides iha nia Rezidénsia Kampung Baru, Díli (22/01).

 Matebian Dr. Amândio de Sá Benevides remata ona nia peregrinasaun iha mundu, iha sábadu loron 20 fulan janeiru ho idade 60 (16 Jullu 1964-20 Janeiru 2024).

 #TimorLeste #UNTL #MinistériodaJustiça 22 Janeiru 2024
Média UNTL 📝: Denilson Amandio Barros
Foto 📷: Denilson Amandio Barros

Comment

WhatsApp Image 2024 01 22 at 14.26.15

Universidade Nacional Timor Lorosa'e (UNTL), liuhusi Faculdade de Engenharia Ciência e Tecnologia (FECT), nia Vise-Dekanu ba Asuntu Kooperasaun no Peskiza Profesór Domingos de Sousa Freitas, iha Kampus FECT Hera, Díli (12-02) hateten, sira halo ona estudu iha Munisípiu (Ainaro, Baucau no Viqueque), hodi identifika fontes enerjia hidrika iha Timor-Leste.

"Peskiza ne'e ita hala’o ho objetivu (1) atu identifika fontes enerjia hidrika iha Timor-Leste, investimentu ne’ebé introdús husi IV Governu liuhusi Sekretáriu Estadu Politika Enerjétika no laiha kontinuasaun, (2) identifika lakuna ne’ebé implika ba projetu enerjia hibrika iha Timor-Leste ne’ebé paradu, (3) deskobre rekomendasaun ne’ebé sientífiku, hodi hato’o ba Governu”, hatutan.

Profesór ne'e hatutan, peskiza refere aplika métodu estudu kazu iha área ne’ebé sai tarjetu hanesan, Ainaro, Suku Hato-Builico, Viqueque, Suku Loihuno, Baucau, Suku Gariwai no Suku Seiçal. Iha 2023 ho duransaun fulan tolu liuhusi observasaun, dokumentasaun no entrevista ho autoridade lokál inklui komunidade iha lokál.

“Iha lokál ne’ebé peskizadór sira rekolla dadus no analiza, deskobre katak Timor-Leste iha poténsia bo’ot hodi introdús tipu fontes enerjia renovaveis oinoin hanesan fontes enerjia solar, anin, jeothermal, biomasa, ondas, no hidrika. Partikularmente fontes enerjia hidrika iha potensia liu kompara ho enerjia sira seluk ho kapasidade 352MW, infelizmente implementa ona maibé dadaun planta hidrika hirak ne’e abandonadu”, dehan Vise-Dekanu.

Peskizadór ne’e mós akresenta katak bazeia ba dadus ne’ebé hetan rezulta rekomendasaun sientífiku sira ba parte governu atu reabilita planta hidrika sira ne’ebé identifikadu paradu bele funsiona hikas hodi prodús enerjia sustentável. Presiza halo tan estudu asesmentu no dezenvolve fontes enerjia hidrika husi rekursu mota sira liuliu konstrui barajen hodi preserva udan been ba utilizasaun multifunsaun hanesan bee moos, irigasaun no enerjia hidrika.

“Hafoin hala’o tiha estudu kampu ida-nee planu estudu ba futuru presiza: (1) halo avaliasaun ba poténsia basia-mota iha Seiçal utiliza software simulasaun numerical weather model, (2) halo avaliasaun ba kuantidade bee-mota iha basia-mota Seiçal, (3) halo avaliasaun ba planta turbina hidrika uzu ba enerjia eletrisidade iha Timor-Leste”, rekomenda.

Responsável peskiza ne’e mós rekoñese katak, enfrenta mós dezafiu iha prosesu foti dadus iha terenu hanesan infraestrutura liuliu asesu ba estrada ne’ebé aat asesu ba dadus. Maibé esforsu hodi hetan rezultadu ne’ebé bele kontribui ba dezenvolvimentu enerjia alternativa fontes hidrika iha Timor-Leste.

WhatsApp_Image_2024-01-22_at_15.11.04.jpgWhatsApp Image 2024 01 22 at 15.11.04 1

WhatsApp Image 2024 01 22 at 15.11.04 2

WhatsApp Image 2024 01 22 at 15.11.04 3

 

 

 

 

 

 

 

Peskiza refere envolve husi dosente sira iha Departamentu 5 fakuldade nian no hetan apoiu husi JICA ho UNTL. Enkuantu rezultadu peskiza nian publika ona iha Timorese Academic Journal of Science and Technology (TAJST) volume 6, no Timor-Leste Studies Association (TLA).

#TimorLeste #UNTL #FECT #JICA 22 Janeiru 2024

Média UNTL 📝: Denilson Amandio Barros
Foto 📷: Domingos Amaral, Agustinho da Cruz e Silva & Arkivu FECT

Comment

WhatsApp Image 2024 01 18 at 14.18.01 1

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) liuhusi nia Visereitór Asuntu Akadémiku no Garantia Kualidade, Profesór Samuel Venâncio de Sousa Freitas, hala’o enkontru ho estrutura husi fakuldade, iha Sala-Videokonferénsia UNTL nian, Díli (18/01), hodi deskuti kona-ba Kurríkulu Akadémiku.

Objetivu husi enkontru ne’e, deskuti kona-ba Kurríkulu Akadémiku nian, hadia jestaun ba kualidade akadémiku iha prosesu ensinu aprendisajen no atu prepara ba avaliasaun ANAAA nian ba Departamentu sira iha 2024.

Revizaun kurríkulu ne’e ba fakuldade sira mak hanesan, Faculdade de Economia e Gestão, Faculdade de Direito, Faculdade de Filosofia e Ciência Humana, Faculdade de Ciências Exatas no Faculdade de Turismo Artes e Indústrias Criativas Culturais.

Iha okaziaun ne’e mós distribui sertifikadu ba departamentu sira ne’ebé hetan ona avalisaun husi ANAAA iha tinan kotuk (2023).

Enkontru ne'e partisipa husi Diretór Diresaun Nasional Avaliasaun, Sr. Agustinho Quelo, Diretór Nasional Atendimentu Estudante, Sr. Rui Loco Pires, Diretora Disiplina Tranversais, Profesora Zelina Roteiro, Dekanu Faculdade de Economia e Gestão Profesór Filipi Mendes Pereira, Vise-Dekanu, Diretór Departamentu, Dosente no Asistente Tekniku sira.

#TimorLeste #UNTL #VRAAGQ #DNAA #DNAE 18 Janeiru 2024
Média UNTL 📝: Domingos Amaral
Foto 📷: Denilson A. Barros

Comment

WhatsApp Image 2024 01 22 at 11.50.47

Universidade Nacional Timor Lorosa’e (UNTL) nia Visereitór Asuntu Akadémiku no Garantia Kualidade (VRAAGK), Profesór Dr. Samuel Venâncio de Sousa Freitas, iha Kampus Sentral, Díli (17/01) hateten universidade preparadu hodi simu estudante foun 2024 bazeia ba proposta ne’ebé submete ba Ministériu Ensinu Superior Siénsia no Kultura (MESSK).

“Vaga ne’ebé ita fó ba Komisaun Asesu Ensinu Superiór (KAES) bazeia ba pedidu no informasaun sira ne’ebé rekolla husi kada fakuldade sira ne’ebé hato’o mai, tuir tarjetu kada área ne’ebé oferese, tanba ne’e parte universidade preparadu ho kondisaun fasilidade no rekursu hotu hodi simu estudante foun ba tinan akadémiku 2024”, dehan Visereitór.

Visereitór hatutan, vaga ne’ebé atu simu estudante foun hamutuk (4.720) bazeia ba proposta ne’ebé haruka ba MESSK no dadus ne’e deklarasaun husi diretór departamentu sira ba kada kursu hodi tetu ligadu mós infraestrutura no rekursu umanu ne’ebé bele akumula estudante sira tuir universidade nia kondisaun.

#TimorLeste #UNTL #VRAAGQ #KAES 18 Janeiru 2024
Média UNTL 📝: Eugenia de Jesus Guterres
Foto 📷: Altur Ramos

Comment

WhatsApp Image 2024 01 18 at 10.56.23 1

Universidade Nacional Timor Lorosa’e nia Visereitór Asuntu Akadémiku no Garantia Kualidade Profesór Dr. Samuel Venâncio de Sousa Freitas hala’o enkontru ho Estrutura Faculdade de Agricultura (FAGRI), iha sala FAGRI Kampus Sentral Díli (18/01), hodi deskuti kona-ba kurrikulum akadémiku.

Reuniaun ne’e hala’o ho objetivu atu deskuti kona-ba kuríkulum akadémiku nian, nune’e bele hadia jestaun ba kualidade akadémika ba iha prosesu ensinu aprendijazen nomós haree ba Disiplina Transversais no prepara Departamentusira FAGRI nian ba avaliasaun ANAAA iha 2024.

WhatsApp Image 2024 01 18 at 10.56.23

Partisipa husi Diretór Jeral Servisu Administrasaun Akadémika Sr. Armindo Leto Fátima, Diretór Diresaun Nasional Avaliasaun Akadémika Sr. Agustinho Quelo, Diretór Nasional Atendimentu Estudante Sr. Rui Loco Pires, Diretóra Disiplina Transversais Profesóra Zelina Roteiro, Reprezentante Dekanu FAGRI nian Profesór Marҫal Gusmão, Diretór Departamentu, Dosente no asistente tékniku sira.

#TimorLeste # UNTL# VRAAGQ# FAGRI#DNAA 17 Janeiru 2024
Média UNTL 📝: Eugenia de Jesus Guterres
Foto 📷: Altur Ramos

Comment